Porażka to nieodzowny element życia, musi jej doświadczyć każdy. Większość dzieci mierzy się z pierwszymi niepowodzeniami już na bardzo wczesnym etapie swojego życia. Przegrany konkurs, kolega, który nie chce się bawić, nieudany rysunek, czy ostatnie miejsce w grze potrafią zepsuć nastrój i przyczyniać się do poczucia niższości. Co robić, żeby temu zapobiec?
Każdy rodzic, widząc smutek swojego malucha, związany z pierwszymi w życiu porażkami, pragnie go wzmocnić i dopomóc mu w przeżywanej, trudnej dla niego sytuacji.
Właściwym działaniem można przygotować dziecko na odnoszenie porażek i osłabić nieco stres, który jest z nimi związany.
Pozwalaj na porażki
Nie chroń swojego dziecka za wszelką cenę przed przegraną. Czym wcześniej nauczy się z nią sobie radzić, tym lepiej. Wytłumacz mu, że niepowodzenia są nieuniknione. Wskaż przykłady porażek u sławnych ludzi, czy innych autorytetów.
Zmień perspektywę patrzenia na nie. Wskaż, jakie korzyści można z nich odnieść i jakie wyciągnąć wnioski.
Powiedz: “Przegrałeś dziś w tą grę z Zosią, teraz wiesz już że następnym razem musisz bardziej się skoncentrować. Ale popatrz! Zosia jest dzisiaj smutna, bo zgubiła zabawkę, Ta wygrana bardzo ją ucieszyła.”
Aranżuj bezpieczne sytuacje
Graj z dzieckiem w domu w planszówki, pozwalając mu zobaczyć, że raz się wygrywa, raz się przegrywa i poradzić sobie z porażkami w bezpiecznym dla niego otoczeniu. Wskaż na przykładzie gier losowych, że często nie mamy wpływu na wynik a decyduje przypadek.
Bądź pełen empatii
Nie zaprzeczaj uczuciom dziecka, nie mów mu “to nieważne”, bo dla niego, to w tej chwili najważniejsze na świecie. Pozwól mu przeżywać emocje, zaakceptuj je.
Kiedy dziecko ochłonie, spróbuj porozmawiać, doradzić, co można zrobić lepiej, aby na przyszłość tego niepowodzenia uniknąć. Najlepiej żeby dziecko doszło do tego samo, a Ty możesz wspomagać je w analizie swoich błędów i w dochodzeniu do prawidłowych wniosków.
Jednocześnie ucz malucha kontrolować te emocje. Wrzaski, histeria, wyżywanie się na rodzeństwie, bicie i inne nieakceptowalne formy wyrażania złości nie mogą mieć miejsca.
Bądź przykładem
Skup się na tym, jak ty radzisz sobie z porażkami.
Czy rzeczywiście pokazujesz taką postawę, jaką pragniesz wykształcić w swoim dziecku? Kiedy przegrasz z nim w grę planszową, pogratuluj mu zwycięstwa. Pokaż że przegrana nie musi być źródłem złości i frustracji.
Nie krytykuj
Unikaj obwiniania typu “To twoja wina” i porównywania takiego jak: “Zobacz, Staś zrobił tą pracę ładniej”. Nie poniżaj dziecka, mówiąc “Nie nadajesz się do tego, jesteś beznadziejny”, czy też nie dyskredytuj słowami:”Mówiłem, żebyś za to się nie brał. Jesteś za mały!” Nie wywieraj presji, nakazując: “Musisz narysować jeszcze raz, żeby wyszło Ci ładniej niż Stasiowi!”
Nie stosuj niewerbalnych komunikatów, takich jak: głośne wzdychanie, przewracanie oczami czy skrzywione usta.
Bądź szczery
Nie kłam dziecko, że jego praca jest najwspanialsza, jeśli nie jest.
Nie oceniaj mówiąc: “To brzydki rysunek”, ale nie bądź pochlebcą, bo dziecko szybko wyczuje fałsz.
Wskaż, co mogło być zrobione lepiej, doradzając “Popatrz, zostawiłeś tyle białego tła, następnym razem zamaluj całą kartkę”.
Nie pozwalaj wygrywać dziecku ze sobą w gry dla “świętego spokoju” ale weź pod uwagę, że dla pięcioletniego malucha piąta z rzędu przegrana może być nie do udźwignięcia. Nie pozwalaj, manipulować, oszukiwać dla uzyskania wygranej.
Wzmacniaj dziecko w rozwoju
Doceniaj postępy, wysiłki i drobne osiągnięcia dziecka.
Podkreślaj, co jest cennego w jego dokonaniach, a nad czym musi jeszcze popracować.
Wspieraj samodzielność, wytrwałość, aranżuj sytuację w których dziecko może odnosić sukcesy.
Wytłumacz, że wygrana to nie wszystko, że najważniejszy jest rozwój i praca nad sobą.
